फेरियो विश्वका अर्थतन्त्रको रोल नम्बर, जापानले कसरी गुमायो तेस्रो नम्बरको ताज. जापानको अर्थतन्त्रमा गत वर्षको तेस्रो र चौथो त्रैमासिक अवधिमा लगातारको सङ्कुचन देखाएको बिहीबार सार्वजनिक सरकारी तथ्यांकले यहाँको आर्थिक मन्दीलाई संकेत गरेको छ ।. कमजोर खर्चका कारण अक्टोबर–डिसेम्बरको अवधिमा अर्थतन्त्र ०.४ प्रतिशतको दरले खुम्चिएको तथ्याकले देखाएको छ ।. यसैबीच, जापानले विश्वको तेस्रो ठूलो अर्थतन्त्रको हैसियत गुमाएको छ किनभने सन् २०२३ का लागि उसको कूल गार्हस्थ्य उत्पादन ५९१.४८ ट्रिलियन येन (४.२१ ट्रिलियन अमेरिकी डलर) रहेको छ । जापानलाई जर्मनीले उछिनेको छ अर्थात् जापानको अर्थव्यवस्थाको आकारभन्दा जापानको अर्थव्यवस्था कम भएको छ । सन् २०२३ मा जर्मनीको कूल गार्हस्थ उत्पादन कूल ४.४६ ट्रिलियन डलर कायम भएको छ ।. जापानमा उत्पादित वस्तु तथा सेवाको कूल मूल्य वास्तविक कुल गार्हस्थ उत्पादन (जिडिपी) अघिल्लो त्रैमासिकको तुलनामा ०.१ प्रतिशतले घटेको सरकारको प्रारम्भिक तथ्यांकले देखाएको छ ।. क्याबिनेट कार्यालयका अनुसार दोस्रो त्रैमासिकको तुलनामा सन् २०२३ को तेस्रो त्रैमासिकमा ०.८ प्रतिशतले कमी आएको हो ।. जापानको कूल गार्हस्थ उत्पादनको आधाभन्दा बढी हिस्सा ओगटेको निजी उपभोग अक्टोबर–डिसेम्बर अवधिमा ०.२ प्रतिशतले घटेको छ, जुन लगातार नौ महिनाको गिरावट हो । व्यावसायिक लगानी पनि ०.१ प्रतिशतले खुम्चिएको छ । कूल गार्हस्थ्य उत्पादनमा नकारात्मक प्रभाव पार्ने आयात १.७ प्रतिशतले बढेको छ भने निर्यात २.६ प्रतिशतले बढेको छ ।. किन घट्यो जापानको बरीयता. अर्थविद्हरुले गत वर्ष जापानको कुल ग्रार्हस्थ्य उत्पादनमा १ प्रतिशतसम्म वृद्धि हुने प्रक्षेपण गरेका थिए । गत अक्टोबरमा अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रा कोष(आईएमएफले) जर्मनीले जापानलाई उछिन्ने प्रक्षेपण गरेको थियो । राष्ट्रहरुले आफ्नो अन्तिम वित्तीय स्थिति सार्वजनिक गरेपछिमात्रै आईएमएफले प्रक्षेपण गर्छ । आईएमएफले आर्थिक तथ्यांकमा आधारित तुलना सन् १९८० देखि प्रकाशित गर्न थालेको हो ।. अर्थविद् निल न्यूम्यानले बीबीसीसँगको कुराकानीमा जापानको पछिल्लो अर्थतन्त्र ४.२ खर्ब डलर रहँदा जर्मनीको ४.४ खर्ब डलरको हुने प्रक्षेपण सन् २०२३ मा गरेका थिए ।. अमेरिकी डलरको तुलनामा जापानी मुद्रा यान कमजोर हुँदा यस्तो परिस्थिति उत्पन्न भएको न्युमानको भनाइ छ । यानको अवस्था सुध्रिएमा जापानले पुन आफ्नो खोसिएको ताज फिर्ता ल्याउन सक्ने उनले बताए ।. फेब्रुअरी पहिलो साता टोक्योमा भएको पत्रकार सम्मेलनमा आईएमएफकी उपप्रमुख गीता गोपीनाथले अमेरिकी डलरको तुलना गर्दा यान ९ प्रतिशत बढीले कमजोर हुँदा जापानको अर्थतन्त्र खस्किने बताएकी थिइन् ।. तर यान कमजोर हुँदा जापानको पुँजीबजार भने ह्वात्तै बढेको थियो । जापानको पुँजीबजार निक्क २२५ गत साता ३८००० अंकमा पुगेको थियो । सन् १९९० पछि यत्तिको स्थानमा पुगेको यो पहिलोपटक थियो ।. त्यसअघि २९ डिसेम्बर १९८९ मा पुँजीबजार ३८ हजार ९१५.१५ विन्दुमा पुगेको थियो । कुल ग्रार्हस्थ्य उत्पादनमा गिरावट आएसँगै केन्द्रीय बैंकले ऋणको ब्याजदर हेरफेर गर्नसक्ने सम्भावना छ । तर यस कदमप्रति केन्द्रीय बैंकले ढिलाइ गरिरहेको छ ।. खर्चलाइ बढावा दिने उद्देश्यले केन्द्रीय बैंकले सन् २०१६ मा ब्याजदर नकारात्मक दरमा राखेको थियो । यसले गर्दा यानप्रति विश्वव्यापी लगानीकर्ताहरु कम आकर्षित भए र यसले मुद्रालाई कमजोर बनायो ।. यता बेलायत पनि मन्दीतर्फ अग्रसर भएको बीबीसीले जनाएको छ । गत वर्षको अन्तिम तीन महिनाको प्रतिवेदनले बेलायत पनि मन्दीतर्फ अग्रसर भएको देखाएको हो । कुल ग्रार्हस्थ्य उत्पादनमा ०.३ प्रतिशतले कमी आएको तथ्यांक रहेको छ ।. सन् २०२३ मा अर्थतन्त्र सुधार आफ्नो पहिलो प्राथामिकता रहेको बताउने प्रधानमन्त्री ऋषि सुनकका लागि यो तथ्यांक निके चुनौतीपूर्ण रहेको बीबीसीले उल्लेख गरेको छ । चान्सलर जेर्मी हन्ट नयाँ बजेट सार्वजनिक गर्नबाट तीन साता पर रहेको अवस्थामा यस्तो तथ्यांक सार्वजनिक भएको हो ।. मन्दीबाट उम्किन कति सहज?: एलबिबिडब्लू बैंकका विश्लेषक येन्स ओलिभरका अनुसार विकासको तथ्यांक ओरालो लाग्नु कुनै भयानक कुरा होइन । किनकि, आर्थिक सूचकांक निरन्तर कमजोर हुँदै गइरहेका थिए । ‘सुरुवाती संकेतले यो वर्षको दोस्रो त्रैमाससम्म पनि अवस्था यस्तै कमजोर हुनेछ,’ ओलिभर भन्छन् ।. औद्योगिक मागले नै उद्योगको उत्पादन तय गर्छ । तर, यही उत्पादन मार्च महिनामा निकै न्यून भयो । त्यसो त जर्मनी लामो समयदेखि रुसी ऊर्जामा निर्भर थियो । तर, गत वर्षदेखि जारी रुस–युक्रेन युद्धले ऊर्जा संकट बढायो । ग्यास आपूर्ति लगातार घट्यो र बाध्य भएर अन्य स्रोततिर लाग्नुप¥यो । तर, यो काम रातारात सम्भव छैन । जाडोयाममा घरलाई न्यायो बनाइराख्नुपर्ने भएकाले जर्मनीमा ऊर्जा खपत बढी हुन्छ । युक्रेनमाथिको रुसी हमलापछि विश्लेषकहरूले जर्मनीमा भयानक मन्दी आउने आकलन गरेका थिए । मन्दी नै आए पनि आकलन गरिएअनुसारको खराब स्थिति भने अहिले छैन । आइएनजी बैंकका अर्थशास्त्री कास्र्टेन बे्रस्कीले जाडो कम हुनु, प्रमुख बजार चीन अगाडि आउनु र कोरोना महामारीपछि सप्लाई चेनमा सुस्तता आउनुले पनि अर्थतन्त्रलाई मन्दीमा आउनबाट रोक्न सकेनन् । ‘महँगी रोक्न युरोपियन केन्द्रीय बैंकको ब्याजदर बढाउने फैसलातिर लक्षित गर्दै बे्रस्की भन्छन्, ‘क्रयशक्तिमा कमी, औद्योगिक माग घट्नु र मौद्रिक नीति कसिलो बनाउनुले अर्थतन्त्रलाई अझै केही समय पछाडि धकेल्छ ।’.