काठमाडौँ, वैशाख २० 

देशैभर दिन प्रतिदिन आगालागीको समस्या भयावह बन्दै गईरहेको छ ।

उच्च तापक्रम र सुक्खा खडेरीका कारण देशैभर डढेलो र आगलागी भयावह बन्दै गईरहेको छ । काठमाडौँको अधिकतम तापक्रम यो वर्षको उच्च ३३.५ डिग्री सेल्सियसभन्दा माथि उक्लँदै छ । तराईका जिल्लामा अझ उच्च ४५ डिग्री सेल्सियसभन्दा माथि चढ्दै छ ।

सुख्खा खडेरी र उच्च तापक्रमका कारण गएरातीसम्म १८० भन्दा बढी स्थानमा आगलागी र डढेलोको घट्ना घटेका छन् । यसले जनधनमा क्षति पुगेकोछ । जोखिमको अनुमान नगरी डढेलो र आगलागी निभाउन र उद्धार गर्न पुग्दा निभाउने र बचाउनेकै ज्यान जान थालेको छ । वनको आगो बस्तीमा बस्न थालेको छ । आगो निभाउन जानेहरू नै असुरक्षित बन्ने गरेका छन् । डढेलो घरबस्तीमा पसेर झनझन विकराल बन्दै गईरहेको छ ।

काभ्रेपलान्चोकको रोशी गाउँपालिका–४ स्थित सानोपोटा गाउँमा भएको आगलागीमा परी १५ घर जलेर नष्ट भएको छ । बैशाख १९ गते पाल्पामा आगलागीबाट १६ घरगोठ जलेर पूर्ण रुपमा नष्ट भएको छ । जिल्लाको पूर्वखोला गाउँपालिका –६, हेक्लाङ्स्थित खुमडाँडा, बाँसडाँडा र रेडीमा १६ घर जलेर नष्ट भयो । सोलुखुम्बुको थुलुङ दुधकोशी गाउँपालिका वडा नम्बर ३ मा बुधबार दिउँसो वनको डढेलो बस्तीमा पस्यो। हावाले बोकेर ल्याएको आगाको लप्काले बस्ती नजिकैका ९ घर जलेर नष्ट भएको वडाध्यक्ष इन्द्रमणि दाहालले बताए ।

यस्तै गएराती धादिङको थाक्रे गाउँपालिका–५ पुरानडाँडास्थित घट्टेखोला भन्ने ठाउँको एक घरमा आगलागी हुँदा वृद्ध दम्पतीको मृत्यु भएको छ । ७० वर्षीय तेजबहादुर लामाको एकतले घरमा आगलागी हुँदा उनी र उनकी ७० वर्षीया पत्नी ठुली लामाको मृत्यु भएको हो ।

राष्ट्रिय विपत् जोखिम न्यूनीकरण तथा व्यवस्थापन प्राधिकरणका अनुसार वैशाख १ यता आगलागी र डढेलोबाट १६ जनाको मृत्यु भइसकेको छ । राष्ट्रिय विपद् जोखिम न्यूनीकरण तथा व्यवस्थापन प्राधिकरणका अनुसार आज ३९ जिल्लाका एक सय ६५ स्थानमा वन डढेलो लागिरहेको छ । डडेलोको कारण देशभर वायु प्रदूषण बढेको छ । यसको असर सबैभन्दा धेरै काठमाडौंमा देखिएको छ । काठमाडौं विश्वकै सर्वाधिक प्रदूषित सहरका रूपमा सूचीकृत भएको छ । सुख्खा यामसँगै बढ्दै गइरहेको तापक्रम वृद्धि र मुलुकको विभिन्न स्थानमा लागेको वन डढेलोका कारण वायु प्रदूषण पनि बढिरहेको हो ।

नेपालमा दक्ष जनशक्ति र स्रोत साधनको अभावले भीषण रूपमा लागेको डढेलो नियन्त्रण गर्न नसकिएको राष्ट्रिय विपत् जोखिम न्यूनीकरण तथा व्यवस्थापन प्राधिकरणले जनाएको छ । नेपाली सेना र सशस्त्र प्रहरी साथै अग्नि नियन्त्रकमा दक्ष जनशक्ति र स्रोतसाधनको अभावका कारण डढेलो नियान्त्रणमा समस्या भएको हो ।