बजेटले समात्यो त समाजवादी बाटो ? यी हुन् मुख्य हाइलाइट्स !
– कुल बजेट १४ खर्ब ७४ अर्ब ६४ करोड
– चालुतर्फ ९ खर्ब ४८ अर्ब ९४ करोड
– पुँजीगततर्फ ३ खर्ब ५२ अर्ब ९१ करोड
– वित्तीय व्यवस्थापनतर्फ १ खर्ब ७२ अर्ब ७९ करोड
– आर्थिक वर्ष २०७६/७७ को आय विवरणअनुसार घरेलु लघु घरेलु तथा साना उद्योगी र व्यवसायीलाई करमा विशेष छुट
– २० लाखसम्म वार्षिक कारोबार गर्नेलाई ७५ प्रतिशत छुट
– २० देखि ५० लाखसम्म कारोबार गर्नेलाई ५० प्रतिशत छुट
– ५० देखि एक करोडसम्म कारोबार गर्नेलाई २५ प्रतिशत छुट
बजेटमा समावेश गरिएका केहि मुख्य बुँदाहरु
१) कोरोनाको उपचारमा तत्काल चाहिने औषधी लगायतका लागी ६ अर्ब बजेट । स्वास्थ्य पुर्वाधार विकास गर्न बार्षिक १२ अर्ब ४० करोड । एक चिकित्सक एक स्वास्थ्य संस्था बनाउने बाचा,
२) घरेलु, साना तथा मझौला उद्योग । कोरोना प्रभावित पर्यटनलगायत उद्योगका कर्मचारीलाई पारिश्रमिक दिन ५ प्रतिशत ब्याजमा रकम दिन ५० अर्बको कोष स्थापना ।,
३) विदेशमा रहेकालाई स्वदेश फर्काउन आवश्यक बजेट विनियोजन,
४) कोरोना विमामा ५० प्रतिशत प्रमियम सरकारले तिर्ने,
५) वायुसेवा कम्पनीले तिर्नुपर्ने पार्किङ शुल्क, उडान दस्तुर आदिमा छुट,
६)प्रदेश र स्थानीय सरकारले संघीय सरकारबाट १ खर्ब ४५ अर्ब २२ करोड रुपैयाँ वित्तीय समानीकरण अनुदान प्राप्त गर्ने,
७) कोरोनाका कारण रोजगारी गुमेकालाई विकास निर्माणमा परिचालन गरिने,
८)सीपमूलक तालिममार्फत ५० हजार जनालाई रोजगारी दिन १ अर्ब विनियोजन,
९)प्रधानमन्त्री रोजगार कार्यक्रमको दायरा विस्तार । थप २ लाखलाई रोजगारी दिनेगरी ११ अर्ब ६० करोड बजेट विनियोजन,
१०) श्रम स्वीकृति नलिई विदेशी नागरिकलाई काममा लगाउन नपाउने व्यवस्था गरिने ।
११) हाल दिँइदै आएका सबै सामाजिक सुरक्षा भत्तालाई निरन्तरता,
१२) सेतो छडी र ब्रेललिपीको पाठ्यक्रम निशुल्क उपलब्ध गराउने,
१३)सबै श्रमिक र कामदारलाई सामाजिक सुरक्षाको दायरामा ल्याउन सबै उद्योग प्रतिष्ठानलाई सामाजिक सुरक्षा कोषमा ल्याउन प्रोत्साहित गर्ने,
१४) पर्यटनसहित उद्योग प्रतिष्ठानले कर्मचारीलाई तलब भुक्तानी गर्न ५० अर्बको कोष,
१५) आगामी वर्ष नेपाललाई तरकारी र मासुमा आत्मनिर्भर बनाउने,
१६) प्रधानमन्त्री कृषी आधुनिकिकरण कार्यक्रमलाई पुनर्संरचना गर्दै एक स्थानिय तहमा एक पकेट क्षेत्र बनाउन ३ अर्ब २२ करोड । रसायनिक मलको अनुदानका लागी ११ अर्ब बजेट,
१७) उखु उत्पादकलाई अनुदान दिन ९५ करोड बजेट,
१८) फलफूलका विरुवा उत्पादन गर्न १ करोड ५ लाख,
१९) कृषि बीमाको प्रिमियम उत्पादन भइसकेपछि तिर्न मिल्ने भएको छ । यस अघि बीमा गरेपछि तिरिहाल्नु पर्ने व्यवस्था थियो,
२०) नयाँ व्यवसाय सुरु गर्ने व्यवसायीहरूलाई २ प्रतिशत ब्याजदरमा सरकारले ऋण उपलब्ध गराउने,
२१) ६० वटा मालपोत र नापी कार्यालयलाई स्थानीय तहमा हस्तान्तरण गर्ने । मालपोत सेवा अनलाइनमार्फत हुने व्यवस्था गर्ने ,
२२) सरकारले महाकाली सिँचाइ आयोजनालाई राष्ट्रिय गौरवको आयोजनाका रुपमा सूचीकृत गर्ने,
२३) कृषिका लागी ४१ अर्ब ४० करोड र सिंचाइका लागी २५ अर्ब ९६ करोड बजेट विनियोजन,
२४) वचत तथा ऋण सहकारी संस्थालाई एक अर्कामा गाभिन प्रेरित गरिने,
२५) विकास आयोजनाले वन क्षेत्रको जग्गा लिएवापत रकम तिर्ने नपर्ने । त्यसवापत झाडी र बुट्यान भएको क्षेत्रमा वृक्षारोपण गरे हुने,
२६) पर्यटन पूर्वाधार विकासका लागि १ अर्ब २६ करोड बजेट,
२७) माध्यमिक तहभन्दा माथिको पाठ्यक्रममा पर्यटन विषय समावेश गर्ने,
२८) सरकारले सुनकोशी–मरिन डाइभर्सन (नदी पथान्तरण) बहुउद्देश्यीय आयोजनाको लागि २ अर्ब ४६ करोड रुपैयाँ बजेट,
२९)सहकारीलाई ३ अर्ब ६० करोड ऋण, सूचना केन्द्र स्थापना गरिने,
३०) काठमाडौंमा सार्कस्तरीय प्रदर्शनी स्थल निर्माण गरिने,
३१) विमाको दायरा विस्तार गर्ने र दाबीलाई सहज बनाउने । घुम्ती विमा कार्यक्रम चलाइने,
३२) विदेशमा अलपत्रलाई ल्याउन बजेट विनियोजन, ७५ हजारलाई सिप सिकाइने,
३३) आगामी वर्ष आधारभूत शिक्षामा सबैको पहुँच स्थापित गरिने । मातृभाषाको शिक्षालाई मुलधारमा ल्याउने । साक्षर नेपाल घोषणा गर्ने ,
३४) राष्ट्रपति शैक्षिक सुधार कार्यक्रम विस्तार गरिने । बजेट ६ अर्ब,
३५) मनभण्डारी विज्ञान तथा प्रविधि विश्वविद्यालयको पूर्वाधार निर्माण र शैक्षिक कार्यक्रम सुरु गर्न १ अर्ब २५ करोड,
३६) सुरक्षाकर्मीको पोशाक, जुत्ता र खाद्यान्न स्वदेशमै उत्पादन गरिने,
३७ ) अन्तराष्टिय क्रिकेट मैदान लगायतका लागि आवश्यक रकम विनियोजन,
३८) मेलम्चीको आधारभूत पूर्वाधार निर्माण सकेर आगामी आर्थिक वर्षको सुरुमा नै काठमाडौं उपत्यकामा पानी वितरण गर्ने । दोस्रो चरणको काम सुरु गर्न ५ अर्ब ४६ करोड बजेट,
३९) आगामी वर्ष १ हजार ३ सय मेगावाट विद्युत राष्ट्रिय प्रशारण लाइनमा थप गर्ने,
४०) युरेनियमको व्यवसायिक उत्पादन गर्न सम्भाव्यता अध्ययन गर्ने,
४१) काठमाडौंबाट सुरु भएको विद्युत लाइन भूमिगत गर्ने योजना भक्तपुर ललितपुर चितवन लगायत ठूला शहरमा विस्तार गरिने,
४२) ललितपुरको गोदाबरीमा ३ हजार क्षमताको सभाहल निर्माण गरिने,
४३) मदन भण्डारी राजमार्ग ५ वर्षभित्र र हुलाकी राजमार्ग ३ वर्षभित्र निर्माण गरिसक्ने,
४४) पूर्व पश्चिम राजमार्गलाई ३ वर्षभित्र एसियाली स्तरको बनाउने गरी १२ अर्ब २१ करोड बजेट,
४५) काठमाडौं तराई फ्रास्ट ट्र्याक ३ वर्षभित्र सम्पन्न गर्ने । ८ अर्ब ९३ करोड बजेट विनियोजन,
४६) रुग्ण तथा बन्द उद्योग सञ्चालन गर्न निजी क्षेत्र भित्र्याइने,
४७) रेलमार्गका लागि ८ अर्ब ६६ करोड बजेट,
४८) अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल निर्माणका लागि १९ अर्ब ४२ अर्ब,
४९) शिक्षा क्षेत्रलाई एक खर्ब ७२ करोड, १८०० विद्यालय भवन बन्ने,
५०) सांसद विकास कोषको बजेट घट्यो, एक निर्वाचन क्षेत्रलाई ४ करोड,
५१) प्रशासनिक खर्चमा कटौती । कोरोनाविरुद्ध फ्रन्टलाइनमा खटिएका बाहेक सबैको भत्ता खारेज,
५२)नेपालगञ्ज र भैरहवामा आईसीपी, कञ्चनपुरमा सुख्खा बन्दरगाह निर्माण गरिने,
५३) अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलहरुको निर्माण तथा स्तरोन्नतीका लागि १९ अर्ब ४२ करोड रुपैयाँ बजेट विनियोजन,
५४) सुरुङमार्गहरूको निर्माणका लागि ६ अर्ब ४२ करोड बजेट,
५५) सरकारले सबै सरकारी कर्मचारीको कोरोना बिमा गरिदिने,
५६) काठमाडौं–तराई द्रुतमार्गको बजेट ८ अर्ब ९३ करोड